Akcent w języku hiszpańskim

AKCENT NATURALNY (nie zaznaczany graficznie)

Akcentowanie w hiszpańskim jest bardzo łatwe, ponieważ istnieją dwie główne zasady:

1. Jeśli słowo kończy się na samogłoskę (czyli a, o, e, i) lub na spółgłoskę s lub n, wówczas akcent pada na przedostatnią sylabę, np.:

playcasa dom
playpadre tata
playjoven młody
playsomos jesteśmy

2. Jeśli wyraz kończy się na spółgłoskę (czyli r, t, l, d, etc.), wtedy akcentujemy wyraz na ostatnią sylabę, np.:

playestar być, znajdować się
playuniversidad uniwersytet
playfeliz szczęśliwy

Jak widzimy, już sama ostatnia litera wskazuje nam, jak należy dany wyraz wymówić.

AKCENT GRAFICZNY

Nasuwa się więc pytanie, co oznacza ten mały znaczek, znajdujący się nad niektórymi samogłoskami, np. á lub ó.
Otóż jest to akcent graficzny (acento gráfico). Pojawia się on wówczas, gdy zachodzi odstępstwo od podanych powyżej reguł, czyli wyraz wymawiany jest inaczej niż wskazywałaby na to jego ostatnia litera. Akcent graficzny pojawia się wówczas nad samogłoską w najmocniejszej sylabie, np.:

playes jest, znajduje się
play¡Adiós! Do zobaczenia!
playvil telefon komórkowy
playcil łatwy
playpiz ołówek

Tutaj sytuacja nieco się komplikuje, gdyż zasad akcentowania graficznego jest sporo, a i wyjątki od tych wszystkich reguł się znajdą. Nie wymagajcie od siebie już na początku nauki umiejętności bezbłędnego akcentowania wszystkich wyrazów na piśmie. Ważniejsze jest, byście uważnie słuchali, jak słowa są wymawiane, wychwytywali, która sylaba jest akcentowana, a potem zastanawiali się, czy jest to akcent naturalny, czy też graficzny. To niezła zabawa, zaraz podamy Wam przykład!

Wyobraźcie sobie, że słyszycie słowo RAZON. Jest ono wyraźnie akcentowane na ostatnią sylabę: RAZON. Przypomnijcie sobie teraz zasady akcentu naturalnego i zastanówcie się, czy w tym wyrazie będzie potrzebny akcent graficzny...

Jak myślicie? Brawo, zgadza się! Postawimy akcent graficzny. Dlaczego? Wyraz kończy się na spółgłoskę n, odnosi się więc do niego pierwsza zasada mówiąca, że akcent naturalny powinien padać na przedostatnią sylabę. Pada jednak na ostatnią, jest to odstępstwo od reguły, które musimy zaznaczyć graficznie: RAZÓN.

A jak będzie ze słowem CARACTER? Słyszymy, że najmocniej wymawiana jest sylaba ra. Wyraz kończy się na spółgłoskę r, więc powinien być akcentowany na ostatnią sylabę. Jaki nasuwa to wniosek? Znów musimy dodać akcent graficzny, by wiadomo było, jak prawidłowo wymówić to słowo: CACTER.

Widzicie już, dlaczego najlepiej jest ćwiczyć akcentowanie słów, słuchając ich? W ten sposób szybko zapamiętuje się te, w których występuje akcent graficzny. Tym niemniej, przedstawimy Wam tu najważniejsze reguły stawiania akcentów, byście mieli jakiś punkt odniesienia. Nie zniechęcajcie się, jeśli brzmią one dość zawile. Wypiszcie sobie przykłady, spróbujcie je zapamiętać, a do samych zasad wracajcie, gdy będziecie mieli jakieś wątpliwości.

1. Nie stawiamy akcetu w wyrazach monosylabowych. Musimy jednak pamiętać, że wyjątek od tej reguły stanowią wyrazy, które posiadają swojego "sobowtóra": słowo pisane tak samo, o zupełnie innym znaczeniu. Wtedy akcent graficzny pełni funkcję rozróżniającą te dwa wyrazy, np.:

playaun nawet playaún jeszcze
playel rodzajnik męski określony playél on
playmi mój, moja play mi, mnie
playmas ale playmás więcej
playtu twój, twoja play ty
playte cię, ci play herbata
playse się play wiem
playsi jeśli play tak, siebie

2. Pamiętajmy o tym, że zaimki pytajne zawsze mają akcent graficzny, np:

play¿Qué quieres? Czego chcesz?
playDime qué quieres. Powiedz mi, czego chcesz.
play¿Dónde estáis? Gdzie jesteście?
playNo sé dónde estáis. Nie wiem, gdzie jesteście.
play¿Cuándo llegarás? Kiedy przyjedziesz?
playNos preguntamos cuándo llegarás. Zastanawiamy się, kiedy przyjedziesz.
play¿Cómo os sentís? Jak się czujecie?
playNo sé cómo os sentís. Nie wiem, jak się czujecie.

3. Po zmianach wprowadzonych przez Real Academia Española w roku 2010 zaimki wskazujące nie mają akcentu graficznego, np:

playEste perro es de Juan y ese es de Jorge. Ten pies należy do Juana, a tamten do Jorge.
playEste café es muy bueno. Este es muy bueno. Ta kawa jest dobra. Ta jest dobra.

4. Akcentujemy graficznie wszystkie wyrazy, w których akcent pada na trzecią sylabę od końca. Spójrzcie, jak to wygląda na przykładzie rzeczowników:

playrégimen reżim/dieta
playsábado sobota
playmediterráneo śródziemnomorski

Na tej samej zasadzie stawiamy akcent graficzny w formach złożonych czasownika:

a) w formie gerundio (imiesłowu), gdy dołączamy na końcu zaimek lub zaimki osobowe. Dla ułatwienia przedstawimy zapis z podzialem na sylaby. Dołaczając do formy gerundio zaimek lub zaimki, musimy postawić akcent graficzny, gdyż bez niego akcentowalibyśmy po dołączeniu zaimka na II sylabę od końca (czyli na "do", np:

playdando playdán-do-lo playdándotelo
playhaciendo playha-cién-do-lo playhaciéndomelo

b) w formie trybu rozkazującego, gdy dołączamy na końcu zaimek lub zaimki osobowe. Chodzi oczywiście tylko o czasowniki co najmniej dwusylabowe, gdyż po dołączeniu zaimka osobowego, np. do formy rozkazującej "di" (powiedz, mów) otrzymamy "dilo", czyli akcent pada według reguły na II sylabę od końca, a więc akcent graficzny nie jest potrzebny. Stawiamy go dopiero po dołączeniu II zaimka, np. "dímelo", gdyż bez akcentu graficznego musielibsmy akcentować na II sylabie od końca, czyli "me", a akcent ma padać przecież na formę czasownika "di".

Oto przykłady akcentowania co najmniej dwusylabowych form trybu rozkazującego po dołączeniu zaimka lub zaimków osobowych:

(3 os.l.poj) playbeba playbébalo playbébatelo
(3 os.l.poj) playllame playllámelo playllámeselo

c) w formie bezokolicznika, gdy dołączamy na końcu dwa zaimki osobowe. Jeśli bezokolicznik, np. "beber" piszemy łącznie tylko z jednym zaimkiem osobowym, np. beberlo, akcent pozostaje w tym samym miejscu (patrz podkreślona sylaba), nie ma więc potrzeby stawiania akcentu graficznego, gdyż przypomnijmy, że generalnie stawiamy go tam, gdzie zachodzi wyjątek od podstawowych reguł zawartych w punktach 1 i 2.

A zatem w formie bezokolicznika stawiamy akcent graficzny po dołączeniu dwóch zaimków osobowych, np:

playbebértelo
playdecírselo
playdármelo

5. Istnieje też zasada, która nakazuje nam postawić akcent graficzny nad akcentowanymi i oraz u , gdy sąsiadują one z samogłoską a, e, o. Chodzi zatem o wyrazy, w których i lub u nie tworzy jednej sylaby z resztą wymienionych samogłosek, np.:

playpa-ís kraj
playma-íz kukurydza
playa-ta-úd trumna
playbú-ho* puchacz

*jeśli między i oraz u a wymienionymi samogłoskami stoi "h" nie zwracamy na nie uwagi, gdyż, jak wiadomo, jest to "h" nieme.

6. Na koniec tylko mała uwaga: pamiętajmy, że gdy tworzymy liczbę mnogą rzeczowników lub przymiotników dodając końcówkę -es, wydłużamy słowo o jedną sylabę, co może wymusić dopisanie akcentu graficznego lub właśnie usunięcie go w formie liczby mnogiej.

Pamiętajcie, że chodzi nam o to, by akcent padał na tę samą sylabę w liczbie pojedynczej lub mnogiej. Najpierw spójrzcie na przykład, w którym nic się nie zmienia:

playcil łatwy
playciles łatwe, łatwi

Tutaj akcent graficzny pozostaje. W liczbie pojedynczej pada na pierwszą sylabę, musi tak też być w liczbie mnogiej. Dodając do wyrazu fácil końcówkę -es tworzymy słowo składające się z trzech sylab. A jak już wiemy, wszystkie wyraz akcentowane na trzecią sylabę od końca muszą mieć akcent graficzny, więc nie możemy go usunąć.

Czas na przykłady, w których zachodzą różne zmiany.

Najczęściej będą to słowa zakończone na n lub s, z akcentem graficznym na ostatniej sylabie. Zobaczcie, co się dzieje i zastanówcie się, z czego to wynika:

playinglés Anglik
playingleses Anglicy
playcortés uprzejmy
playcorteses uprzejmi
playalemán Niemiec
playalemanes Niemcy
playcanción piosenka
playcanciones piosenki

W liczbie pojedynczej wyrazy te potrzebowały akcentu graficznego, ponieważ kończą się na n i s, więc naturalnie powinny być akcentowane na przedostatnią sylabę, ale buntują się i chcą mieć akcent na ostatniej. No to trzeba to zaznaczyć. Co zatem dzieje się w liczbie mnogiej? Wyrazy wydłużane są o kolejną sylabę, więc teraz ta, która była ostatnią i miała akcent graficzny, jest przedostatnią sylabą, czyli akcent pada tam, gdzie powinien i nie trzeba go dodatkowo zaznaczać.

Niekiedy jednak, aby akcent padał na tę samą sylabę, co w liczbie pojedynczej, musimy dodać akcent graficzny:

playjoven młody
playvenes młodzi
playresumen streszczenie
playremenes streszczenia

W bardzo nielicznych przypadkach dochodzi przy tworzeniu liczby mnogiej do zmiany akcentowanej sylaby. Niestety trzeba takie wyrazy po prostu zapamiętać, np.:

playcarácter charakter
playcaracteres charaktery
playgimen reżim, dieta
playremenes reżimy, diety

Ćwiczenia online:

Zostaw komentarz:
Zaloguj się aby dodać komentarz. Nie masz konta? Zarejestruj się.
Komentarze (9)

Dlaczego w słowie 'dia' - 'dzień' jest akcent graficzny nad 'i'? Nie jestem pewny co do podziało tego słowa na sylaby, ale jeżeli dzieli się je 'di'-'a' to akcent padając na 'i' pada na drugą sylabę, więc akcent graficzny jest nie potrzebny, bo słowo kończy się na samogłoskę, a jeżeli to słowo to tylko jedna sylaba to ten akcent graficzny też nie powinien tam występować, chyba że istnieje inne słowo 'dia' bez tego akcentu, ale przynajmniej moje 2 minutowe poszukiwania go w intrenecie nie dały pozytywnych rezultatów.

co do tych samogłosek to "u" się nie zalicza? ://

Pewnie nikt z poprzedników już tego nie przeczyta, ale napiszę dla kolejnych czytelników komentarzy ;)
@sebek3257: To skrót myślowy. Nie chodzi o inną sylabę jako taką, a inną w kolejności od końca wyrazu.
@d_dogg: Jeśli w podstawowym słowie akcent naturalny pada na przedostatnią sylabę, a w liczbie mnogiej słowo przedłuża się o jedną sylabę - dodajemy akcent graficzny nad sylabą, która była akcentowana w słowie podstawowym. Jeśli w podstawowym słowie akcent jest zaznaczony graficznie nad ostatnią sylabą, a w liczbie mnogiej słowo wydłuża się o jedną sylabę - akcent graficzny usuwamy, ponieważ w utworzonym słowie na akcentowaną w podstawowym słowie sylabę będzie padał akcent naturalny.
@MCaramella: Przecież akcentem graficznym zaznacza się właśnie wyjątki od akcentu naturalnego :) I pisowni tych wyrazów należy się nauczyć. Gdyby akcent w słowie "régimen" padał na sylabę "gi", to przecież w ogóle nie byłby potrzebny akcent graficzny. Akcent więc pada na "re" WŁAŚNIE DLATEGO, że tak jest zaznaczony.

Do twórców strony, jeśli dalej to czytają: zaktualizujcie ćwiczenia, bo chyba nie uwzględniono w nich zmian z 2010 roku.

Również czułem się zagubiony a temacie, więc napisałem blog, napisany w formie lekkostrawnej, oczami młodego studenta (jestem na A2). Uwagi i komentarze mile widziane, coś dodać itd?
Miłej nauki: http://akcenthiszpanski.weebly.com/

O co chodzi z całym punktem 6 i 7? o.O nie rozumiem tego

występuje akcent graficzny

Mam otwartą zakładkę z tymi zasadami i otwartą z ćwiczeniami... Zrobiłam wszystko wg reguł a mam 8 błędów <?!>.

régimen ->Jeśli słowo kończy się na samogłoskę (czyli a, o, e, i) lub na spółgłoskę s lub n, wówczas akcent pada na przedostatnią sylabę. re-gi-men. Przedostatnia sylaba to "gi", więc czemu akcent pada na "re"?

nie rozumiem tylko jak rozpoznać kiedy trzeba dodać a kiedy usunąć akcent przy tworzeniu liczby mnogiej.

"Na koniec tylko mała uwaga: pamiętajmy, że w liczbie mnogiej, którą tworzymy dodając literkę s, akcent może 'przeskoczyć' na inną sylabę, bo wyraz zmienia swą końcówkę." Nieprawda. Nic nie przeskakuje. Niezależnie od liczby, akcent pozostaje w tym samym miejscu. Po tym poznajemy czy należy usunąć akcent graficzny czy dopisać itp.